Payitahtın Son Yıllarında Bir Sefir

Bugün kafamızda oluşan Osmanlı imajının, büyük ölçüde oryantalist çalışmalarla ve aralarında diplomat, yazar, ressam ve hatta casusların yer aldığı Batılı gözlemcilerin anlattıklarıyla şekillendiğini söylemek mümkün. Oysa Batı-dışı dünyada da Osmanlıya dair geniş bir hatırat, gözlem ve inceleme külliyatı bulunuyor. Osmanlının son döneminde İstanbulda görev yapan ve İranı Osmanlı payitahtında temsil eden son büyükelçi olan Han Melik Sasanînin hatıraları; Doğulu bir diplomatın, Osmanlının çöküş yıllarında iki ülke ilişkilerinden İstanbulun işgaline ve siyasî çekişmelere kadar uzanan farklı alanlardaki gözlemlerine dayanması nedeniyle dönemin anlaşılmasına ışık tutuyor. Bu anılar, hem kültürel hem de siyasî alanda rakip iki imparator-luğun birbirine bakışını resmetmesi bakımından da önemli bir siyasî metindir. Anılarında dönemin İran siyasetinin İstanbula yansıyan boyutunu da aktaran Sasanî bir yandan da Osmanlı toplumunun yapısı ve dönemin İstanbulu hakkında önemli ipuçları sunuyor.