Azerbaycan Coğrafi Durumu ve Siyasi Taksimatıyla Yönetim Usulü(1918)

Adından hareketle kitabın muhtevasının Azerbaycan olduğu şüphesizdir; ancak bunun günümüzdeki sınırlarıyla çevrili Azerbaycan’ı ifade ettiğini düşünmek yanıltıcı olacaktır. Zira eser, esasen İran’ın kuzey, kuzeydoğu ve kuzeybatı bölgelerini, yani Güney Azerbaycan’ı ele almakta; bugünkü Azerbaycan topraklarının ise yalnızca sınırlı bir kısmına temas etmektedir. Eser, 19. yüzyılın sonlarında Rusça hazırlanmış, 1918 yılında ise Osmanlı Türkçesine özetlenerek tercüme edilmiş ve Askerî Matbaa’da yayımlanmıştır. Bu yönüyle, Birinci Dünya Savaşı yıllarında stratejik bölgelerin daha yakından tanınmasına hizmet eden önemli bir çalışma olarak değerlendirilebilir.Kitapta Güney Azerbaycan’ın dağları, akarsuları, ovaları ve madenleri gibi coğrafi hususiyetlerin yanı sıra, idarî taksimat, şehirlerin ve göçebe toplulukların nüfusları, vergi düzeni, ticaret yolları ile bölgede yaşayan din ve milletlere dair dikkat çekici bilgiler yer almaktadır. Böylece eser, dönemin siyasî ve coğrafî bakışını yansıtan kıymetli bir kaynak mahiyetindedir.